Dat je voor de overheidscomputer een nummertje bent, heeft goede kanten, maar ook slechte kanten. Marlies van Eck legt dit in gewone taal uit bij een aflevering van de Universiteit van Nederland. In februari 2018 is ze gepromoveerd op geautomatiseerde ketenbesluiten en rechtsbescherming. Wat gaat er fout als de computer nee zegt? En wat zijn de risico’s wanneer de overheid menselijk handelen uit het proces haalt?
De overheid gebruikt computers voor het nemen van besluiten. Vaak gaat het daarbij om geld, zoals het verlenen van kinderbijslag, de AOW, toeslagen, het opleggen van motorrijtuigenbelasting of de aanslag inkomstenbelasting. Maar hoe die besluiten precies genomen worden, is niet duidelijk. Bovendien leunen overheden ook op elkaars computerbesluiten. De burger is daardoor onvoldoende juridisch beschermd, blijkt uit promotie-onderzoek van Marlies van Eck.
Uit het persbericht van Tilburg University van 30 januari 2018
Momenteel werkt Marlies van Eck, na jarenlange ervaring bij de Belastingdienst Toeslagen, als universitair docent en onderzoeker bij eLaw – Centrum voor Recht en Digitale Technologie bij de Universteit Leiden. Haar proefschrift is hier te downloaden. Op haar blog schrijft ze over haar werk (haar eerdere blog ging over haar onderzoek). Op de Correspondent draagt ze als lezer bij.
Haar promotieonderzoek in relatie tot mijn ontwerpvraag
- besluiten die de overheid neemt gaan meestal over geld. Geld is naast een financiële factor voor veel burgers ook een emotionele. Dat is niet binair uit te drukken (zoals de computer wel doet). Juristen weten dit, ambtenaren weten dit; computers kunnen dit niet. Hoe kan de menselijke maat een plek hebben binnen de digitale overheid?
- de overheid werkt met ketensystemen en centrale basisregisters. Staat er ergens iets fout, dan sluipt die fout overal in. De burger moet zelf op zoek naar het juiste register om daar de fout te herstellen. De overheid zou pro-actief 1 loket moeten aanbieden en de burger niet, zoals nu gebeurt, van het kastje naar de muur sturen. De overheid hoort het initiatief te nemen voor een begripvolle verbinding.
- de heldere taal die ze gebruikt om deze complexe materie uit te lichten vind ik een inspirerend voorbeeld. Hoe kan ik daar een voorbeeld aan nemen en net zo nuchter en simpel communiceren met collega’s en burgers?