De overheid bestaat uit tig organisaties en loketten. Er is niemand met overzicht maar ze zijn wel allemaal verbonden aan elkaar. Dit is hoofdstuk 2 over ‘Mijn relatie met de overheid’. Lees hier hoofdstuk 1.
Sinds begin november help ik mee bij de projectgroep Werk aan Uitvoering. Een initiatief van de overheid zelf om problemen bij de uitvoering van wetgeving aan te pakken. De groep waar ik in zit focust zich op dienstverlening. Hier hebben we overzicht voor nodig.
We draaien met elkaar mee als een rubik kubus
Mijn collega Maureen Hermeling zei dat ik de complexiteit van mijn relatie met de overheid als een rubik kubus moest zien. Zes kanten met half vastzittende blokjes in drie lagen die je alle kanten op kan draaien. Er zijn wereldrecords hoe snel je orde aan kunt brengen wanneer hij door mekaar zit, ik bak er zelf weinig van.
Als de overheid en ik zo’n kubus zijn, dan stellen die rijen blokjes elk een andere groep voor:
Publieke waarden
De bovenste rij is de maatschappij vertegenwoordigt door politieke partijen. Hier kiezen we welke publieke waarden we belangrijk vinden en maken we afspraken hoe de samenleving moet zijn. Dit gesprek vindt plaats in de Tweede Kamer. Maar ook in de krant. En op Twitter.
Al die duizenden ambtenaren
De middelste rij is de federale laag. Dit zijn de torens in Den Haag en de uitvoeringsfabrieken. En ook de gemeenten. De partijen die wetten uitvoeren en bij de burger brengen. Zij zijn verantwoordelijk dat het ook echt gaat gebeuren, dat wat er in de bovenste rij bedacht is.
Het individu
De onderste rij is de burger en het loket. Hier gebeurt het dan echt. Dit ben ik in mijn huis in Groningen, minding my own business. En natuurlijk alle andere burgers die gebruik maken van hun rechten en zich (moeten) houden aan plichten.
Beslissingen op 1 plek, hebben impact op de hele kubus.
Elke draai die je aan de kubus geeft, heeft impact op alle lagen. Een reorganisatie in het midden, een nieuwe politieke kleur aan het roer bovenin of iets dat het leven helemaal op de kop zet bij de burger onderin. Als we het beter willen maken, draaien we een slag naar links of naar boven, maar zonder dat het onze bedoeling was, is de hele kubus gedraaid.
Hoe zou dat voor mij en de overheid eruit zien?
Hoe zou dat eruit zien, als ik al die lagen teken? Bijvoorbeeld van 1 maand, zeg november?
Tijdens een videobel dwaalden mijn gedachten af en begon ik te tekenen. ‘Ik kreeg een brief van de gemeente over mijn parkeervergunning. Die kon ik verlengen op de website. Ik deed btw-aangifte (ja, ja, ik was te laat, want moest eigenlijk in oktober). Ik moest nog iets voor m’n diploma regelen. Had natuurlijk dat coronagedoe.’ Er ontstond een web met allemaal loketjes en lijntjes om me heen.
Ik pakte mijn agenda erbij en spitte mijn mail en bankafschriften door. Ik googlede al die overheidsloketten. Zijn ze digitaal, kreeg ik een mail of had ik gebeld? Of ging het automatisch (zoals de afschrijving van het Noordelijk Belastingkantoor). Wie zitten er achter die loketten? Welke organisaties zijn het en kan ik uitvissen welke afdelingen verantwoordelijk zijn? Welke wet hoort erbij en welke publieke waarde ligt aan de basis van die wet?
Zo moet het voelen om een konijnenhol in te vallen.
Mijn relatie met de overheid in november werkte ik helemaal uit en visualiseerde ik in Miro. In het volgende hoofdstuk neem ik je stap voor stap mee in deze kaart.
Deze blog bestaat uit een paar hoofdstukken. Spring hier tussen de hoofdstukken.
- Het overzicht kwijt
- Alles is verbonden – hier ben je nu
- Mijn relatie met de overheid: de kaart
- Nieuwe inzichten
- Jouw feedback