Wie is verantwoordelijk voor de relatie die jij met de overheid hebt? Ben je dat zelf? Zijn je ouders dat? Of de overheid? En hoe verschuift die verantwoordelijkheid als je volwassen wordt? DUO is een van de eerste overheidsorganisaties waar jongeren mee te maken krijgen als ze groot worden. In dit blog het verhaal van Leon.
Mijn ouders mogen het niet weten.
Samen met 2 studenten, Milo en Britt, interviewde ik laatst collega’s bij DUO. We waren benieuwd vanuit welk referentiekader zij beslissingen namen over en voor studenten in Nederland. Aan het eind van 1 zo’n interviewronde had Milo ook een gesprek met Leon, een vriend van hem geregeld.
Milo nam de leiding in het gesprek. Hij gaf hem dezelfde opdrachten als die mijn collega’s kregen. Leon vertelde dat hij in zijn laatste jaar Fiscaal Recht zat. Voordat hij met zijn studie begon had hij afgesproken met zijn ouders dat hij niet zou lenen. Voor de huur van zijn kamer en het collegegeld kreeg hij geld. De rest zou hij betalen met een bijbaan. Nu, bijna aan het einde van de rit, had hij toch 20.000€ schuld. “Alleen zo af en toe wanneer ik tekort kwam, leende ik.” Een schuld waar zijn ouders niet vanaf mogen weten.
“Hoe ga je het later bij je kinderen doen?” vroeg Milo.
“Mijn kinderen ga ik helpen om de gevolgen te overzien. Samen opzoeken wat de regels zijn zodat je zeker weet welke beslissingen je moet maken,” zei Leon.
“Heb je het idee dat jij die hulp gehad hebt?”
“Nee. Zeker niet. Ik denk dat DUO iets als een schuldcoach zou moeten hebben en het beter moet uitleggen. Ik weet eigenlijk niet of ze dat hebben want ik heb het ook niet opgezocht, maar dat zou goed zijn.”
Het is nu al te laat
Het viel me op dat hij de verantwoordelijkheid voor zijn leengedrag buiten hemzelf legde. Een schuld van 20.000€ is namelijk niet ‘af en toe lenen’, dat is over 5 jaar elke maand zeker 300€. Ik onderbrak het gesprek: “Als je het met je kinderen later zo goed gaat uitzoeken, waarom doe je dat voor jezelf niet? Wat houdt je tegen om vanavond op onze site antwoorden op je vragen te zoeken?”
Leon dacht even na. “Het is al te laat. Ik kan er nu toch niet meer iets aan veranderen. Ik zoek het wel op wanneer ik moet beginnen met terugbetalen.”
Terug naar mijn ontwerpvraag. Hoe kan de digitale overheid een begripvolle verbinding hebben met mensen? Hoe kan DUO een begripvolle verbinding hebben met Leon?
Om die vraag te beantwoorden moeten we het als organisatie samen met onze doelgroep gaan hebben over verantwoordelijkheid en verwachting. Ik vermoed dat we namelijk niet op 1 lijn zitten. Zoals Milo het gesprek samenvatte: “Je ouders worden op gegeven moment je vrienden. DUO je ouder.” Of in ieder geval je ‘ome DUO‘.
Maar wat is de rol van de student dan in deze relatie?