Een van de studenten van mijn onderzoeksgroep zei laatst: “Je ouders worden op gegeven moment je vrienden. DUO je ouder.” Dit raakte me. Hier zit zoveel achter. Ik vroeg me af of DUO en studenten wel in een gezonde relatie zitten, en daarom ontwierp ik een workshop om dat te ontdekken.
Stephan Karpman bedacht in 1986 een model voor communicatie en samenwerking: de drama-driehoek. Mensen die samenwerken of in een bepaalde relatie zitten, kunnen hier in terecht komen. Maar je kunt dit model ook op groepen in de samenleving leggen.
Redder – slachtoffer – aanklager
In december gaf ik een gastcollege design methodes aan tweedejaars studenten van de Hanze Hogeschool. Deze kans greep ik aan om direct het rollenspel te oefenen. Tijdens het college gaf ik ze oefeningen die hen voorbereidde op het rollenspel. De oefeningen waren dezelfde die andere studenten eerder maakten. Alle oefeningen en slides van de workshop staan op Noti.st.
Bij de workshop waren ook 2 collega’s van mij. Het vertrouwde gele touw was er ook en studenten beeldden samen met DUO-medewerkers hun relatie uit. De laatste opdracht was: vul jezelf en andere partijen in je leven in op de driehoek. Welke rol geef je jezelf en welke rol geef je de anderen? Iedereen vulde hem in en daarna gingen we een paar van die driehoeken uitbeelden. Hieronder zie je ze allemaal (klik voor groter).
Het viel me op dat bijna iedereen zichzelf als slachtoffer zag. Gelijk vroeg ik me af of ik niet veel te sturend was geweest. Ik vond het vooral opvallend omdat een aantal studenten bij oefening 3 schreven dat ze weinig tot niets van DUO verwachtten om DUO vervolgens wel in de rol van redder te plaatsen. Tegelijkertijd: waarom volgden de meeste studenten zo braaf het frame van slachtoffer en redder dat ik hen voorhield?
“Ik heb geen invloed op de beslissingen.”
“Het kost mij alles. Ik moet betalen.”
“Ik val net buiten de boot met alle regelingen.”
Van redder naar helper
Er waren 2 studenten, Jochem en Kevin, die zichzelf niet in het frame plaatsten. Zij gaven zowel zichzelf als DUO de rol van redder. Jochem vertelde: “Ik moet zelf dingen regelen en uitzoeken. DUO kan me daarbij helpen.” Zonder het te weten stapte hij heel bewust uit de dramadriehoek en in de winnaarsdriehoek. Hij gaf zichzelf de rol van de kwetsbare/ survivor en DUO die van de helper/ teacher.
Wat is het verschil tussen DUO als redder en DUO als helper? Bij DUO zijn we bijvoorbeeld ook aan het experimenteren met gedragsbeinvloeding (nudgen). We denken na hoe we studenten kunnen helpen om bewust te lenen en experimenteren met variaties op de interacties tussen studenten en ‘de computer van DUO’.
Een mooie vervolgvraag: welke experimenten en interventies passen bij de rol van DUO als redder en welke bij de rol van helper?